Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η υγεία περιλαμβάνει τη σωματική, την ψυχική και την κοινωνική ευεξία. Η ψυχική ευεξία αποτελεί αναπόσπαστο και θεμελιώδες στοιχείο της υγείας μας και δεν συνεπάγεται απλώς την απουσία ψυχιατρικών διαταραχών ή προβλημάτων και αντιξοοτήτων στην καθημερινή μας ζωή. Αντιθέτως, αφορά στη συνειδητοποίηση ότι διαχειριζόμαστε τα προβλήματά μας, η οποία ενισχύει ταυτόχρονα την πεποίθηση ότι είμαστε ικανοί να τα διαχειριστούμε. Αποτελεί μια κατάσταση ευημερίας και ακμής, κατά την οποία αναγνωρίζουμε τις ικανότητές μας, είμαστε σε θέση να αντιμετωπίζουμε τις καθημερινές δυσκολίες, να εργαζόμαστε παραγωγικά και εν τέλει να συνεισφέρουμε στην κοινότητα.
Ανάμεσα στις πλέον τεκμηριωμένες προσεγγίσεις για τη βελτίωση της ευημερίας είναι αυτή που τιτλοφορείται «Πέντε τρόποι για την ευημερία». Προτείνει μια ολιστική προσέγγιση για τη βελτίωση του ευ ζην, που συνοψίζεται στα ακόλουθα:
- να συνδέεστε με άλλους
- να είστε ενεργοί
- να παρατηρείτε
- να συνεχίζετε να μαθαίνετε
- να είστε δοτικοί.
Είναι σημαντικό να μην θεωρούνται αυτοί οι «τρόποι για την ευημερία» καταστάσεις που θα τις φέρει η τύχη, αλλά να κάνουμε κάτι για να τους ακολουθήσουμε. Παρακάτω περιγράφονται 5 βήματα, τα οποία στοχεύουν στην ευεξία και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας.
Συγκεκριμένα, η στρατηγική των 5 βημάτων περιλαμβάνει τα εξής:
- Επικοινωνία με άλλα άτομα
Φροντίστε να επικοινωνείτε και να κρατάτε σταθερή και ουσιαστική επαφή με τους ανθρώπους γύρω σας, όπως η οικογένεια, οι φίλοι, οι γείτονες ή οι συνάδελφοι μέσω του τηλεφώνου ή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media). Η ανάπτυξη και διατήρηση ενός τέτοιου δικτύου επαφών θα συντελέσει στην ενίσχυση του αισθήματος του ανήκειν και της αυτοπεποίθησή σας. Επίσης, θα σας δώσει την ευκαιρία να μοιραστείτε σκέψεις, ανησυχίες και προβλήματα που μπορεί να σας απασχολούν, να λάβετε και να προσφέρετε συναισθηματική υποστήριξη και βοήθεια, αλλά και να εμπλουτίσετε την καθημερινότητά σας.
- Σωματική άσκηση
Εντάξτε τη φυσική άσκηση στο καθημερινό σας πρόγραμμα τουλάχιστον για μισή ώρα ημερησίως. Η σωματική υγεία έχει μεγάλη επίδραση στην ψυχική ευεξία και τα συναισθήματά μας. Παράλληλα είναι σημαντικό να αποφύγετε ανθυγιεινούς τρόπους συμπεριφοράς (π.χ. κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών / αλκοόλ, «καθιστική ζωή»), που θα σας κάνουν να βιώσετε αρνητικά συναισθήματα. Μπορείτε να αθληθείτε εντός ή εκτός του σπιτιού (π.χ. στατικός διάδρομος / ποδήλατο, περπάτημα, τρέξιμο), επιλέγοντας τη σωματική δραστηριότητα που σας αρέσει και ταιριάζει καλύτερα στο επίπεδο της φυσικής σας κατάστασης. Η σωματική άσκηση θα μειώσει τα επίπεδα άγχους, που είναι ιδιαίτερα αυξημένα αυτήν την περίοδο, ενώ παράλληλα θα βελτιώσει την αυτοεκτίμηση και την ψυχική σας ευεξία.
- Εκμάθηση νέων δεξιοτήτων
Ξεκινήστε μια καινούργια δραστηριότητα ή ανακαλύψτε ξανά ένα παλιό, αλλά αγαπημένο σας χόμπυ. Μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε κατά την παραμονή σας στο σπίτι είναι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου, καθώς και η ενασχόληση με τη ζωγραφική ή την κηπουρική. Επιπλέον, μπορείτε να εγγραφείτε και να παρακολουθήσετε δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα που διεξάγονται από πανεπιστήμια, εθνικά ή διεθνή, τα οποία πιθανόν να αναβάλατε στο παρελθόν λόγω έλλειψης χρόνου. Μέσω της εκμάθησης δεξιοτήτων θα έχετε τη δυνατότητα να θέσετε νέους στόχους προς επίτευξη, προσφέροντας στον εαυτό σας ταυτόχρονα πηγές ικανοποίησης και ευχαρίστησης.
- Προσφορά στους άλλους
Προβείτε σε πράξεις προσφοράς και καλοσύνης, όπως η παροχή βοήθειας σε άτομα που τη χρειάζονται (π.χ. ηλικιωμένοι, άτομα με ειδικές ανάγκες ή ευπαθείς ομάδες) ή δείξτε ευγνωμοσύνη, λέγοντας «ευχαριστώ» για τη βοήθεια που δόθηκε σε εσάς. Ακόμη, μπορείτε να αφιερώσετε ένας μέρος του χρόνου σας στον εθελοντισμό, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, ή να γίνετε μέλος μιας κοινότητας. Η προφορά στους άλλους θα δημιουργήσει ένα αίσθημα σκοπού και συναισθήματα ανταμοιβής, ενώ παράλληλα θα συμβάλλει και στην επαφή και επικοινωνία σας με άλλα άτομα.
- Εστίαση της προσοχής στην παρούσα στιγμή (ενσυνειδητότητα)
Αυτήν την περίοδο είναι πολύ εύκολο να χάσουμε την επαφή με το σώμα και τα συναισθήματά μας. Δίνοντας περισσότερο προσοχή στην παρούσα στιγμή, μπορείτε να ενισχύσετε την ψυχική σας ευεξία. Η τεχνική αυτή ονομάζεται «ενσυνειδητότητα» (mindfulness) και ένα σημαντικό στοιχείο της είναι η επανασύνδεση με το σώμα και τις αισθήσεις που βιώνετε, όπως ήχοι, μυρωδιές ή γεύσεις. Πρόκειται για την παρατήρηση και συνειδητοποίηση των σκέψεων και των συναισθημάτων σας τη στιγμή που συμβαίνουν, αλλά και του κόσμου γύρω σας. Μέσω της ενσυνειδητότητας θα μπορέσετε να κατανοήσετε καλύτερα τον εαυτό σας την κάθε στιγμή, αλλά και να απολαύσετε περισσότερο τη ζωή. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την ενσυνειδητότητα εδώ.
Η στρατηγική των 5 βημάτων αφορά σε απλές συμβουλές, τις οποίες μπορείτε εύκολα να εντάξετε και να εφαρμόσετε στην καθημερινότητά σας. Ακολουθώντας αυτά τα βήματα είναι δυνατό να διατηρήσετε και επιπλέον να ενισχύσετε την ψυχική σας ευεξία.